Hồi rất nhỏ, bố thường kể, nhà mình còn có họ ở phương Nam đấy. Phương Nam
hồi đó, trong trí tưởng tượng của mình thật xa xôi. Không biết vì điều
gì, ông nội đã lưu lạc vào tận mảnh đất ấy, với cái tên nghe cũng kỳ kỳ,
là lạ, Long Bình Điền. Một xã của huyện chợ Gạo, Tiền Giang.
Mình
chưa khi nào gặp ông nội. Khi mình một tuổi, ông đã đi xa. Chỉ nhớ về
ông qua lời kể của bố, đã thức suốt đêm, đứng bên cửa sổ nhìn ra ngoài
phố, khi chấm xong lá số tử vi cho mình, Giáp Tý, giờ Dần…
Mình nghĩ, không biết bao giờ mới tới được một phần họ hàng thân thuộc ở một nơi xa xôi như thế. Gần hai ngàn cây số.
Thế
rồi mười năm sau. Mười chín tuổi, lần đầu tiên lặn lội một mình tới
đúng địa chỉ của nhà ông nội. Khi đó bố đã mất, và có lẽ các cô chú cũng
không thể nào nhớ hay hình dung nổi một cô cháu sinh sau đẻ muộn như
thế nào.
Một trưa rất nắng, sau hai ngày ngồi trên tàu từ Hà Nội vào Nam,
mình xách một cái túi xách lớn và một chiếc vali nặng trịch quần áo,
bước vào sân nhà. Thấy ông chú đang đứng lom khom ở bếp nấu đồ ăn, suýt
nữa tưởng nhầm là bố. Chú giống bố như đúc. Và nói cháu là Minh. Chú
nhìn mình ngỡ ngàng, xa lạ và quen thuộc và nói một câu thật nhẹ tênh:
Vào nhà uống nước cho đỡ khát. Chú có một cung cách hiền lành, chất phác khác với bố rất nhiều, bố hào hoa và khảng khái.
Giữa
một ngôi nhà, toàn người miền Tây, giọng bắc kỳ của mình sang sảng,
chua chua, cứ chòi lòi khua khoắng giữa ba gian. Bà nội ngồi trên
giường, nói nhỏ nhẹ: Con nhỏ này, nói giọng y như bố mày.
Ngày xưa, khi vào đây thăm ông bà, có lẽ bố cũng sang sảng và lưu loát nói chuyện quê nhà ngoài Bắc.
Thế nào đó, tự nhiên như một định mệnh, mình đã ở phương Nam
được một quãng thời gian dài. Đôi khi lại về thăm quê nội. Ban đầu,
thấy thật lạ lẫm, rồi cứ thành quen, thành quen. Hôm chú gọi điện nói bà
nội mất rồi. Lúc ấy, mắt cay xè vì ân hận.
Mình
không bao giờ quên được, lần cuối cùng gặp bà, vì mải đi chơi quá, bỏ
bà ngồi tận sâu sau cửa, đưa tay chới với gọi mình quay lại, mà chân cứ
lao đi vui chơi với hai người bạn. Sau này, nghĩ cứ ăn năn mãi, không
biết đó là lần cuối cùng được nhìn thấy bà.
Hôm
rày, sáng cuối năm, khi những tình yêu cùng mình chạy xe từ thành phố
về quê nội. Không còn thấy bà ngồi sau cửa như mấy năm trước nữa. Bà đã
theo ông đi rất xa. Chỉ còn chú vẫn đứng bán hàng và nấu nướng trong
sân, và cô quanh năm có cái bần thần buồn buồn, và thím thì cười hiền
lành, một nụ cười dịu dàng dễ mến, và con cún con năm nào, vẫn sủa inh
ỏi mỗi khi thấy người mới. Tất cả mọi thứ cứ chầm chậm trôi đi, trôi đi.
Mình sao vẫn trẻ con, bỏ mặc thím đứng làm bánh xèo cho mấy đứa sau
gian bếp đầy lửa, còn mình thì leo lên chiếc xe đạp điện của đứa em, đòi
những tình yêu chụp ảnh, chụp ảnh nào không thương tiếc.
Ta
có thể lớn khôn ở đâu đó, nhưng trở về nhà, ta vẫn chỉ là đứa trẻ nhỏ
tinh nghịch phải không? Khi Phương vừa đọc sách, vừa thở hắt ra: làm ơn
lớn lên đi cho thiên hạ nhờ!
Bây
giờ đã sang năm mới, khi mình chạy xe loanh quanh ngắm phố phường Sài
Gòn, những con đường rợp hào hoa, ánh sáng chói lòa, sao mình chỉ nhớ
con đường mấy chục cây chạy xe về quê nội hôm trước. Con đường đã vắng
những đoàn xe về quê hương ăn Tết. Chỉ nhớ ngờm ngợm mai vàng, mai đầy
những góc chợ nho nhỏ hai bên đường. Mai nở bung cánh vàng, tươi rói bên
hiên những ngôi nhà quay ra mặt phố. Đâu cũng mai. Đâu cũng cúc. Cảm
giác như trời đất đã hóa thân vào trong cái màu vàng của tết, của mai,
khỏe khoắn và mộc mạc, nhưng vẫn đa tình. Tình yêu bảo: Hoa mai phải là
quốc hoa chứ? Nhưng sao lúc ấy, lòng chỉ nhớ đào hoa xứ bắc, rực rỡ,
kiêu kì trước đông phong.
Anh trai bảo: Hồi anh đi lính, cứ tết đến, ở phương Nam, bọn tao thường rất thích cài một cành mai lên ngực áo.
Em rất nhỏ tuổi, không hình dung ra những thời khắc lãng mạn ấy.
Bây
giờ, khi có dịp, chạy xe máy mấy chục cây số, băng qua mùa xuân đầy
nắng, băng qua những khoảng màu sắc tươi tắn, hân hoan của mai của cúc,
mới cảm nhận được cái tết miền Nam thật mênh mông và chói chang. Không lành lạnh, se se và ấm cúng kiểu như mùa đông ngoài kia.
Nhất
là khi ta chạy xe qua một ô ruộng, thấy người ta trồng cúc đang nở,
vàng rực lên, từng chậu từng chậu một. Cả một khoảng vuông không gian
nho nhỏ đấy, toàn cúc là cúc. Lúc đó, nếu có cái máu giang hồ anh chị
nhiều lên một chút, chắc sẽ nhào vô cái thửa ruộng kia và “chôm” ngay
một chậu, bỏ lên xe, chạy về tận nhà chú.
Thật
kỳ lạ, đi thêm đoạn đường ngắn nữa, mình thấy cả một đầm sen, những
bông sen đã đi vắng, ngủ quên đâu đó, trả lại mặt ruộng cái màu lá xanh
cũ ủ ê ảm đạm, hắt lên trời một tình ý vời vợi tiếc nuối. Lúc đó mới vỡ
ra hai câu Kiều:
Sen tàn cúc lại nở hoa
Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân
Bây
giờ, lòng mới chợt nhớ sen, nhớ cúc. Mới chợt hiểu, có những thứ, phải
đợi thời khắc làm cho vỡ ta, mình mới hiểu, mình đã khờ khạo quá lâu!
Sài Gòn, Tết 2011
|
Tiêu đề: Quê Nội Và Mùa Cúc Vàng Rực Rỡ 
Wed Mar 02, 2011 11:32 pm